De blauwe havenkraan, afkomstig van het voormalige terrein van Arbez Constructie en Service BV (voorheen Arie Rijsdijk-Boss & Zonen), heeft gisterenavond laat een nieuwe plek gekregen aan het plein bij de Noordkade, bij de halte van de waterbus. De kraan is cultuurhistorisch erfgoed en herinnert alles en iedereen die passeert aan de scheepsloperijen en andere maritieme bedrijvigheid in de vorige eeuw langs de oevers van de Noord en de Rietbaan in Hendrik-Ido-Ambacht. Overal aan de Noordkade zijn verwijzingen naar dit scheepvaartverleden: de kraan, de boei, de gebouwen die doen denken aan kajuiten of scheepsbruggen, het natuursteen zoals men op veel kades in Nederland aantreft en het toekomstige waterkunstwerk met daarop de namen van in Ambacht gesloopte schepen.
Elektrisch aangedreven overslagkraan
De blauwe kraan werd in 1963 gemaakt door de Nederlandse Kraanbouw Maatschappij (NKM) uit Utrecht. Deze elektrisch aangedreven draaikraan met een vaste arm (giek) was gemonteerd op een rijdend portaal. Het geheel stond op een kraanbaan, parallel aan de kade. Het is een goed voorbeeld van dit type overslagkraan dat in de omgeving gebruikt is bij de overslag van stukgoed en stortgoed zoals zand en grind. De kraan kon zware goederen hijsen van schip naar oever en andersom, met zowel een haak als een magneet.
“Alsof de machinist net de kraan verlaten had”
De kraan is tot 18 juni 2013 in bedrijf geweest en heeft daarna al die tijd stil
gestaan, maar kwam eind 2020 bij de inspectie voor het vaststellen van de cultuurhistorische waarde over “alsof de kraanmachinist net de kraan verlaten had”. De NKM-kraan is in opdracht van de gemeente gerestaureerd en geconserveerd bij de firma Talsma Shipyards in Franeker.
Een paar algemene gegevens over de kraan voor de kenners:
Capaciteit 6t x 20m
Totale massa 66t
Contra gewicht 29,2t
Maximale wieldruk 26t (zonder wind)
Kraanrail NS46.
Kraannorm N 1018
Ambachtse scheepsloperijen waren wereldwijd bekend
De vier grootste Ambachtse scheepsslopers sloopten tussen 1889 en 1989 maar liefst 400 zeeschepen en vele honderden binnenvaartschepen uit alle windstreken. Zij
boden werkgelegenheid aan vele Ambachters. In maritieme archieven in binnen- en buitenland staat Hendrik-Ido-Ambacht regelmatig vermeld als de laatste bestemming van een schip. Anno 2022 herinnert vrijwel niets meer aan deze bijzondere geschiedenis.
Bron. gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
