Vijftig jaar geleden werd er al over gesproken. Maar de komst van een frequente lightrailverbinding tussen Dordrecht en Leiden lijkt nu echt een kwestie van luttele jaren te worden. De Zuid-Hollandse Groeiagenda sorteert voor op de broodnodige miljardeninvestering van het Rijk. ,,Het stadje Delft wordt overspoeld met studenten. Zij kunnen uitstekend in Dordrecht wonen.’’
Sjoerd Vollebregt, voorzitter van de Economic Board Drechtsteden, weet het zeker. Een lightrailverbinding tussen Dordrecht en Leiden is pure noodzaak. Waarom? Voor de groei van de Drechtsteden, de Randstad en de provincie Zuid-Holland als geheel.
Langs het water van de Drechtsteden zitten de industriële bedrijven en in Rotterdam, Delft en Leiden zitten de universiteiten; combineer dat en de producten die wereldwijd worden afgezet worden nog beter en nóg gewilder dan ze al zijn.
Maar hoe speelt een frequente spoorverbinding daarin de hoofdrol? Ook dat is eenvoudig, zegt hoogleraar-directeur Tim van der Hagen van de TU Delft. Niet alleen verdubbelde het aantal studenten in Delft de laatste vijftien jaar naar 27.000, ook vestigden zich de laatste jaren maar liefst 245 bedrijven op de campus. Al die studenten, werknemers en klanten moeten wel vanuit alle windstreken richting Delft kunnen komen.
,,We zijn van een academische campus naar een innovatief ecosysteem aan het gaan’’, zegt Van der Hagen, zich bewust van de ‘terminologie’ waarin hij spreekt. ,,Vroeger deden we onderzoek in Delft, brachten dat naar TNO om het te toetsen en vervolgens gingen we bij bedrijven kijken of dat in de praktijk werkt. Nu deze bedrijven bij ons zitten, gaat dat veel meer hand-in-hand waardoor een innovatie veel sneller op de markt is.’’
Overspoeld door studenten
Een voorbeeld. ‘Knappe koppen’ in Delft kraken momenteel hun hersenen over een kwantumcomputer. Een technologisch hoogtepunt waar multinationals als Microsoft en Intell met smart op wachten. Nu die twee bedrijven in Delft gevestigd zijn, worden ze er al in een vroeg stadium bij betrokken, wat de slagingskans vergroot. Van der Hagen: ,,Maar al die mensen moeten wel vervoerd worden en ergens kunnen wonen. Delft is een stadje van 100.000 inwoners, dat wordt overspoeld door studenten en andere mensen die op de campus moeten zijn.’’
Precies daar komt Dordrecht in beeld. Want de stad is als zuidelijke punt van de ‘as’ Leiden-Den Haag-Delft-Rotterdam-Dordrecht een interessant gebied voor de grotere buursteden. ,,Deze mensen kunnen uitstekend in Dordrecht wonen. Zeker als er van daaruit elke zoveel minuten een goede openbaar vervoersdienst gaat naar Rotterdam, Delft, Den Haag en Leiden’’, zegt Van der Hagen.
De Dordtse wethouder Piet Sleeking is dat met hem eens. Hij noemt de miljardeninvestering cruciaal voor de groei van de stad. Hetzelfde geldt voor Vollebregt. ,,Je moet als Dordrecht niet op een eiland gaan zitten, maar dicht bij die metropool Den Haag-Rotterdam blijven. Wij hebben een fors aantal industriële bedrijven en toeleveranciers. Dat moeten we koppelen aan die innovatieve kennis van de gerenommeerde universiteiten.’’
‘Dordrecht: een wereldstad op minischaal’
Vollebregt ziet in het plan voor de lightrail een ‘gouden ei’ waarmee de stad niet alleen voor toekomstige bedrijven en inwoners aantrekkelijk wordt, maar waardoor ook de huidige bewoners een impuls krijgen. Uit onderzoek blijkt dat driekwart van de Drechtstedelingen tevreden is over de woonsituatie. ,,Maar je ziet ook dat zij meer willen beleven’’, zegt hij. ,,Dordrecht heeft alles in zich om op minischaal een wereldstad te zijn. Met het vele water en het prachtige uitzicht op de historische binnenstad van Dordrecht vanuit Zwijndrecht. Dit is het moment waarop wij zelf als regio de regie nog kunnen voeren overonze eigen toekomst. Ik vind dat de gemeenten en de instanties als de TU Delft dat geweldig doen.’’
Behalve een lightrail omvat de groeiagenda ook woningbouwplannen. Het gaat om enkele tienduizenden huizen over de hele lengte van ‘de Oude Lijn’, zoals het tracé tussen Leiden en Dordrecht wordt genoemd. Van der Hagen, die mede namens de Leidse Universiteit, Leids Universitair Medisch Centrum, Erasmus Universiteit Rotterdam en het Erasmus MC in Rotterdam spreekt: ,,Dat zijn twee sporen maar dat is veel te krap en dus niet goed genoeg. Daar moet iets aan verbeteren.’’
Plannen voor de waterbus
Hoe die route precies uitgebreid moet worden, is niet aan de hoogleraar of Vollebregt. Dat is iets voor de deskundigen om uit te zoeken. ,,Eén ding is in elk geval zeker: we moeten het van het spoor hebben’’, zegt Vollebregt. ,,Op de snelwegen rond Dordrecht hebben we lange tijd het recht op stilstaan gehad in plaats van dat we konden rijden. Het openbaar vervoer moet beter. Zo zijn er ook goede plannen voor de waterbus en is het voor bedrijven van groot belang dat ze hun werknemers snel naar de zaak kunnen halen en eventueel klanten vanaf Schiphol of waar dan ook naar hun bedrijf kunnen transporteren.’’
Vollebregt gaat uit van een sneeuwbaleffect. Dat wanneer de eerste stap gezet is de volgende ‘miljoenenstappen’ snel volgen. ,,Als dat allemaal van de grond komt ontstaat er een klimaat waarbij de mensen de auto misschien vaker laten staan en de steden langs deze route allemaal nog beter op elkaar zijn aangesloten.’’
Exact dat scenario heeft ook Van der Hagen voor ogen. Hij ziet er een ideale manier in om de kennis op de universiteiten en in de universitaire ziekenhuizen nog sneller op de markt aan te kunnen bieden. ,,Onderzoek heeft aangetoond dat elke euro die in Zuid-Holland wordt geïnvesteerd vijf keer wordt terugverdiend. Dat is bewezen. Je hebt het hier over enorme bedragen, waardoor het bijna geen risico is. Ik vind ook dat de overheid er juist voor dit soort investeringen moet zijn. Want een regio op zichzelf kan dit niet opbrengen
Auteur: Bas Boerma, AD
